พื้นที่ของการ
แลกเปลี่ยนเรียนรู้
ที่เปิดกว้าง
What’s new
“โลจอง” : โศลกฝึกจิต ที่ไปพ้นความเป็นสุภาษิตสอนใจ
บทความโดย THANYA วัชรสิทธา สะท้อนประสบการณ์จากชั้นเรียน โลจอง : โศลกโพธิจิต กับ Elizabeth Olmsted โลจองเป็นคำสอนในพุทธมหายาน เรียกกันว่า “การฝึกฝนจิต” (Mind Training) ในการก้าวเดินบนเส้นทางโพธิสัตว์ คำสอนโลจองเป็นคำสอนที่ถอนรากถอนโคน ไม่ใช่รูปแบบการปฏิบัติมหายานทั่วๆ ไป แต่มีไว้สำหรับผู้ที่มีปณิธานมุ่งมั่นอุทิศชีวิตเพื่อการตรัสรู้ของทุกสรรพชีวิต และการเห็นแก่ผู้อื่นก่อนตัวเองเสมอ ในศตวรรษที่ 11 ธรรมาจารย์อติศะ ทิปังการะ ศรีจินญาณา ได้แต่งโศลกโลจอง โดยแบ่งเป็นเจ็ดข้อธรรมแห่งการฝึกฝนโพธิจิต โศลกเหล่านี้ไม่ใช่สุภาษิตสอนใจ แต่เป็นคำสอนที่ชี้ให้เห็นธรรมชาติของจิตเดิมแท้ หรือ “enlightened mind” และวิธีการที่จะนำจิตเดิมแท้นั้นมาปฏิบัติในการสัมพันธ์กับโลก ในชั้นเรียน โลจอง : โศลกโพธิจิต ณ วัชรสิทธา เมื่อสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา พวกเราได้ทำความรู้จักกับโศลกทั้ง 59 บท กับอลิซาเบ็ท ศิษย์ใกล้ชิดของ เชอเกียม ตรุงปะ รินโปเช เธอได้รับคำสอนโลจองจากตรุงปะเมื่อเกือบครึ่งทศวรรษที่แล้ว ในโอกาสนี้ เธอได้มาถ่ายทอดคำสอนการฝึกจิตนี้กับชุมชนวัชรสิทธา เป็นสองวันที่พวกเราได้ใคร่ครวญโศลกโพธิจิตไปด้วยกันเป็นครั้งแรก คำสอนจากความว่างอันเข้มข้นและท้าทาย อลิซาเบธเล่าว่า […]
โพธิจิตและความว่างผ่านคำสอน “โลจอง”
บทความโดย โคทม อารียาตีพิมพ์ครั้งแรกในมติชนออนไลน์ 27 มีนาคม 2565 เมื่อเป็นเด็ก ผมมีความเชื่อและศรัทธาในพระเจ้าตามคำสอนของศาสนาคาทอลิก ที่ผมได้รับจากการอบรมของครอบครัว แต่เมื่ออายุราวยี่สิบปีความศรัทธาได้ลดลง เลยหันมาบอกกับตัวเองว่า ผมมีความเชื่อแบบ agnostic คือไม่รู้ว่ามีพระเจ้าอยู่จริงหรือไม่ ต่อมาเมื่อถึงวัยกลางคน พบว่าความเชื่อแบบ agnostic เข้ากันได้กับพระพุทธศาสนา เลยสนใจเรียนรู้ (เชิงประยัติ) โดยการอ่านหนังสือ แต่ก็อ่านหลาย ๆ เรื่อง ไม่เฉพาะเรื่องพุทธศาสนา แต่ถ้าเป็นเรื่องพุทธศาสนาจะเกี่ยวกับนิกายเถรวาทเป็นหลัก พอถึงวัยเกษียณ เริ่มหันมาสนใจการปฏิบัติในสายหลวงพ่อเทียน อย่างไรก็ดี มีความคืบหน้าค่อนข้างน้อย เมื่อเลยเข้าสู่วัยชรา จึงเริ่มอ่านหนังสือของวัชรยานบ้าง โดยเฉพาะของเชอเกียม ตรุงปะ (Chogyam Trungpa) คุรุผู้ลี้ภัยจากทิเบตมาเผยแผ่พุทธศาสนาวัชรยานในสหรัฐอเมริกาเมื่อหลายสิบปีก่อน ตรุงปะสอนว่าการปฏิบัติพุทธศาสนาให้เริ่มในขั้นหินยานก่อน แล้วจึงมาปฏิบัติในขั้นมหายาน สุดท้ายจึงสามารถปฏิบัติในขั้นวัชรยานได้ พูดง่าย ๆ คือปฏิบัติทั้งสามยานหรือ “ตรียาน” โดยไม่ข้ามขั้นตอนนั่นเอง เอาละ ผมเริ่มด้วยการปฏิบัติสายหลวงพ่อเทียนที่เน้นการเจริญสติ สมมุติว่าผมเริ่มต้นถูกแล้ว ต่อไปขอมาที่มหายาน ซึ่งเน้นในเรื่องความกรุณาและโพธิจิต แล้วถึงมาฝึกในเรื่องความว่างที่ดูเหมือนว่าเป็นจุดเน้นของวัชรยาน อันที่จริงฝ่ายเถรวาทก็กล่าวถึงพรหมวิหาร 4 และสุญญตาเหมือนกัน ผมเลยเข้าใจคำสอนของตรุงปะว่า […]
Chöd: เดินทางสู่ป่าช้าภายในเพื่อปลดปล่อยพันธนาการแห่งความกลัว
บทความโดย คณพล วัชรสิทธา กลัวผีมั๊ย? ความแตกต่างระหว่างคนที่กลัว กับ ไม่กลัว ส่วนหนึ่งอาจอยู่ที่ว่า เรามองว่าผีคืออะไร หากมองว่าผีเป็นสิ่งที่มีตัวตนจริงๆ มีหน้าตาแบบในหนังและสามารถมาหลอกให้เราตกใจหรือเสียขวัญได้ ก็ไม่แปลกที่บางคนจะรู้สึกว่าตัวเองคงไม่หวั่นไหวกับสถานการณ์แบบนั้น เพราะมั่นใจในขวัญกำลังใจที่มี หรือไม่ก็มั่นใจในความกล้าหาญของตัวเอง แต่ถ้าเราไม่มั่นใจว่าผีมีจริงไหม หรือถ้ามีจะออกมาในรูปแบบไหน เราอาจพบว่าการดำรงอยู่ของผีในลักษณะแบบนี้สร้างความกลัวให้กับเราได้มากยิ่งกว่า เพราะเมื่อไรที่บรรยากาศแวดล้อมเอื้อต่อการปรากฏตัวของผี แม้เราจะไม่รู้ว่าผีคืออะไรหรือหน้าตาแบบไหน แต่จินตนาการที่มาพร้อมความกลัวจับขั้วหัวใจก็จะอุบัติขึ้นมาในสถานการณ์เช่นนั้น จึงเป็นคำถามที่น่าคิดว่า “ในเมื่อเราไม่รู้ด้วยซ้ำว่าสิ่งที่ทำให้เราหวาดหวั่นคืออะไร แล้วเรากลัวอะไรกันแน่?” ถ้าเรามองทะลุผ่านความรู้สึกกลัวที่อยู่ในระดับพื้นผิวลงไป ผ่านการลองถามตัวเองด้วยคำถามนี้ บางทีเราอาจพบว่าความกลัวทั้งหมดล้วนเป็นจินตนาการถึงบางสิ่งที่ไม่ได้มีอยู่จริงทั้งสิ้น ในการฝึกปฏิบัติวัชรยาน มีรูปแบบการปฏิบัติหนึ่งที่ทำงานกับเรื่อง “ความกลัว” เช่นนี้โดยตรง ไม่ใช่แค่เรื่องผี แต่เป็นความกลัวต่างๆ ที่ซุกซ่อนอยู่ภายในเรา เป็นความกลัวที่ “มองไม่เห็น” นั่นคือการปฏิบัติ เจอด หรือ Chöd ที่มีความหมายว่า “ตัดผ่าน” หรือ “ทะลวงผ่าน” ชาววัชรสิทธาได้มีโอกาสเรียนแบบปฏิบัตินี้จากผู้สืบทอดคำสอนโดยตรงอย่าง อานัม ทุบเท็น รินโปเช ธรรมาจารย์ชาวทิเบตที่ใช้ชีวิตและสอนธรรมะอยู่ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา เนื่องในวาระที่รินโปเชเดินทางมามอบคำสอนยังประเทศไทยเป็นครั้งแรก ด้วยสไตล์การสอนของรินโปเช การฝึกปฏิบัติเฉิดถูกถ่ายทอดผ่านภาษาและวิธีการที่เรียบง่าย ตรงไปตรงมา เพื่อนำไปสู่การตัดอย่างฉับพลัน รินโปเชเปรียบเทียบว่า “หากธรรมะคือยา […]
